Ang Pantig at Pagpapantig

Ang Pantig at Palapantigan

Bago pa man talakayin ang diptonggo at klaster ay mas maganda kung magkaroon muna ng kabatiran ang mga iskolar tungkol sa palapantigan dahil ito ang paraan upang makilala at maunawaan ang dalawa (2) pang uri ng ponemang segmental.
Ang pantig ay ang isa o bawat saltik ng dila o walang antalang bugso ng tinig sa pagbigkas ng salita. Halimbawa:

a-ko sam-bit i-i-wan
mang-ya-ya-ri it-log ma-a-a-ri

Kayarian ng Pantig. Ang pagtukoy sa pantig, gayundin sa kayarian nito, ay sa pamamagitan ng paggamit ng simbolong K para sa katinig at P para sa patinig. Narito ang ilang halimbawa ng mga pantig.

P - u-po a-so i-sa a-a-sa
KP - ma-li ba-ro ku-mot ba-ba-lik
PK - is-da ak-lat a-liw-iw am-paw
KPK - han-da bi-gas ka-hon pak-pak
KPKK - ri-serts kard nars a-part-ment
KKP - pri-to pro-se-so dru-ga kla-se
PKK - eks-perto eks-tra ins-truk-tor ins-tru-men-to
KKPK - plan-tsa trum-po trak tran-sak-syon
KKPKK - mag-drayb tsart klerk trans-por-ta-syon KKPKKK - shorts


Pagpapantig. Ang pagpapantig ay paraan ng pagbaha-bahagi ng salita sa mga pantig.

1. Kapag may magkasunod na dalawa o higit pang patinig sa pusisyong inisyal, midyal at final na salita ito ay hiwalay na mga patinig.
Aalis - a-a-lis
Maaga - ma-a-ga
Totoo - to-to-o

2. Kapag may dalawang magkaibang katinig na magkasunod sa loob ng isang salita, maging katutubo o hiram man, ang una ay kasama sa patinig na sinusundan, at ang pangalawa ay sa patinig na kasunod.
Buksan - buk-san
Pinto - pin-to
Tuktok - tuk-tok
Kapre - kap-re

3. Kapag may tatlo o higit pang magkakaibang katinig na magkakasunod sa loob ng isang salita, ang unang dalawa ay kasama sa patinig na sinusundan at ang huli ay sa patinig na kasunod.
Eksperimento eks-pe-ri-men-to

4. Kapag ang una sa tatlong magkakasunod na katinig ay m o n at ang kasunod na dalawa ay alinman sa bl, br, dr, pl, tr, ts, ang unang katinig (m o n) ay sa sinusundang patinig ay kasama at ang huling dalawa ay sa kasunod na patinig.
asambleya - a-sam-ble-ya
alambre - a-lam-bre
balandra - ba-lan-dra
simple - sim-ple
sentro - sen-tro
kontra - kon-tra
plantsa - plan-tsa

5. Kapag may apat na magkakasunod na katinig sa loob ng isang salita, ang unang dalawang katinig ay kasama sa patinig na sinusundan at ang huling dalawa ay sa patinig na kasunod.
Ekstradisyon - eks-tra-di-syon
Eksklusibo - eks-klu-si-bo
Transkripsyon - trans-krip-syon


Pag-uulit ng Pantig. Ang mga sumusunod ang tuntunin sa pag-uulit ng pantig.

1. Kung ang unang tunog ng salitang-ugat o batayang salita ay patinig, ang patinig lamang ang inuulit
alis - a-a-lis
iwan - i-i-wan
ambon - a-am-bon
ekstra - e-eks-tra
mag-alis - mag-a-a-lis
mag-akyat - mag-a-ak-yat
umambon - u-ma-am-bon

2. Kung ang unang pantig ng salitang-ugat ay nagsisimula sa KP (katinig-patinig), ang katinig at ang kasunod na patinig lamang ang inuulit.
basa - ba-ba-sa - mag-ba-ba-sa
la-kad - la-la-kad - ni-la-la-kad
takbo - ta-tak-bo - nag-ta-tak-bo
lundag - lu-lun-dag - mag-lu-lun-dag
nars - nag-nars - nag-na-nars

3. Kung ang unang pantig ng salitang-ugat ay may KK (klaster na katinig) na kayarian, dalawang paraan ang maaaring gamitin. Batay ito sa kinagawian ng nagsasalita o varyant ng paggamit ng wika sa komunidad.

a. Inuulit lamang ang unang katinig at patinig
plantsa - pa-plan-tsa-hin mag-pa-plan-tsa
prito - pi-pri-tu-hin mag-pi-pri-to
kwento - ku-kwen-tu-han mag-ku-kwen-to

b. Inuulit ang klaster na katinig kasama ang patinig
plan-tsa - pla-plan-tsa-hin mag-pla-plan-tsa
prito - pri-pri-tu-hin mag-pri-pri-to
kwento - kwe-kwen-tu-han mag-kwe-kwen-to