Gamit ng Gitling

Gamit ng Gitling

            Ginagamit ang gitling (-):

1.      Sa pag-uulit ng salitang-ugat o mahigit sa isang pantig ng salitang-ugat.

           

            Araw-araw                dala-dalawa              isa-isa             sari-sarili

            Apat-apat                  Sali-saliwa                 pulang-pula  balu-baluktot

            Anu-ano                     sinu-sino                    bagung-bago bahay-bahayan

2.      Kung ang unlapi ay nagtatapos sa katinig at ang salitang nilalapian ay nagsisimula sa patinig na kapag hindi ginigitlingan ay nagkakaroon ng ibang kahulugan.

           

            Mag-alis                     nag-isa                       nag-ulat         pang-ako

            Mang-ulo                   pang-alis                    tag-araw         pang-ulan

            Mag-asawa                pag-aaruga                pag-asa                      may-ari

3.      Kapag may katagang nawawala sa pagitan ng dalawang salitang pinagsama.

           

            Pamatay ng insekto             -           pamatay-insekto

            Kahoy sa gubat                    -           kahoy-gubat

            Humigit at kumulong         -           humigit-kumulong

            Lakad at takbo                      -           lakad-takbo

            Bahay na aliwan                   -           bahay-aliwan

            Dalagang tagabukid            -           dalagang-bukid

4.      Kapag may unlapi ang tanging ngalan ng tao, lugar, brand o tatak ng isang bagay o kagamitan, sagisag o simbulo. Ang tanging ngalan ay walang pagbabago sa ispeling.

           

            Maka-Diyos              mag-Ajax                   maka-Rizal

            Maka-Johnson           maka-Pilipino           mag-Sprite

            Taga-Baguio             mag-Corona              taga-Luzon

            Mag-Ford                  taga-Tubod               mag-Pisay

            Sa pag-uulit ng unang pantig ng tanging ngalang may unlapi, ang gitling ay nalilipat sapagitan ng inulit na unang pantig ng tanging ngalan at ng buong tanging ngalan.

           

            Mag-Johnson             magjo-Johnson

            Mag-Corona              magko-Corona

            Mag-Ford                  magfo-Ford

            Mag-Sprite                mag-i-Sprite

            Mag-Zonrox              magzo-Zonrox

5.      Kapag ang panlaping ika- ay iniunlapi sa numero o tambilang.

           

            Ika-3 n.h.                    ika-20 pahina                        ika-9 na buwan

            Ika-10 ng umaga       ika-3 rebisyon           ika-25 na anibersaryo

6.      kapag isinulat nang patitik ang mga yunit ng fraksyon.

           

            Isang-kapat (1/4)     lima’t dalawang-kalima (5 2/5)

            Tatlong-kanim (3/6)           

7.      kapag pinagkakabit o pinagsasama ang apelyido ng babae at ng kanyang asawa.

           

            Gloria Santos-Reyes                        Perlita Orosa-Banzon

            Conchita Ramos-Cruz         Marilou Vicente-Cabili

8.      Kapag hinati ang isang salita sa dulo ng isang linya

           

            Ginagamit ito sa pagsasanay ng wastong pag-

            bigkas ng mga salita.